Zasiłek rodzinny oraz dodatki

Zasiłek rodzinny oraz dodatki do zasiłku rodzinnego

Zasiłek rodzinny ma na celu częściowe pokrycie wydatków na utrzymanie dziecka.

Wysokość zasiłku rodzinnego w okresie zasiłkowym od listopada 2016 do października 2017 wynosi miesięcznie:

1)  95,00 zł na dziecko w wieku do ukończenia 5 roku życia;
2) 124,00 zł na dziecko w wieku powyżej 5 roku życia do ukończenia 18 roku życia;

3) 135,00 zł na dziecko w wieku powyżej 18 roku życia do ukończenia 24 roku życia. .

Prawo do zasiłku rodzinnego ustala się na okres zasiłkowy. Okres zasiłkowy zaczyna się dnia 1 listopada i trwa do dnia 31 października następnego roku kalendarzowego, na jaki ustala się prawo do świadczeń rodzinnych.

Prawo do zasiłku rodzinnego i dodatków do tego zasiłku przysługuje:
1) rodzicom, jednemu z rodziców albo opiekunowi prawnemu dziecka;
2) opiekunowi faktycznemu dziecka (osoba faktycznie opiekującą się dzieckiem, jeżeli wystąpiła z wnioskiem do sądu rodzinnego o przysposobienie dziecka);
3) osobie uczącej się (osoba pełnoletnia ucząca się, niepozostająca na utrzymaniu rodziców w związku z ich śmiercią lub w związku z ustaleniem wyrokiem sądowym lub ugodą sądową prawa do alimentów z ich strony).

Zasiłek rodzinny przysługuje osobom wymienionym w punktach 1 i 2, do ukończenia przez dziecko:
 - 18 roku życia lub
 - nauki w szkole, jednak nie dłużej niż do ukończenia 21 roku życia, albo
 - 24 roku życia, jeżeli kontynuuje naukę w szkole lub w szkole wyższej i legitymuje się orzeczeniem o umiarkowanym albo znacznym stopniu niepełnosprawności.
Osobie wymienionej w punkcie 3, zasiłek przysługuje pod warunkiem kontynuowania nauki w szkole lub w szkole wyższej, jednak nie dłużej niż do ukończenia 24 roku życia.

Zasiłek rodzinny nie przysługuje, jeżeli:

1) dziecko lub osoba ucząca się pozostają w związku małżeńskim;
2) dziecko zostało umieszczone w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie albo w pieczy zastępczej;
3) osoba ucząca się została umieszczona w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie;
4) pełnoletnie dziecko lub osoba ucząca się jest uprawniona do zasiłku rodzinnego na własne dziecko;
5) osobie samotnie wychowującej dziecko nie zostało zasądzone świadczenie alimentacyjne na rzecz dziecka od jego rodzica, chyba że:
a) rodzice lub jedno z rodziców dziecka nie żyje,
b) ojciec dziecka jest nieznany,
c) powództwo o ustalenie świadczenia alimentacyjnego od drugiego z rodziców zostało oddalone,
d) sąd zobowiązał jednego z rodziców do ponoszenia całkowitych kosztów utrzymania dziecka i nie zobowiązał drugiego z rodziców do świadczenia alimentacyjnego na rzecz tego dziecka;
6) członkowi rodziny przysługuje na dziecko zasiłek rodzinny za granicą, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej.

Przyznanie prawa do zasiłku rodzinnego uzależnione jest m.in. od spełnienia kryterium dochodowego. Zasiłek rodzinny przysługuje, jeżeli przeciętny miesięczny dochód rodziny w przeliczeniu na osobę albo dochód osoby uczącej się nie przekracza kwoty 674,00 zł. W przypadku gdy członkiem rodziny jest dziecko legitymujące się orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o umiarkowanym albo o znacznym stopniu niepełnosprawności, zasiłek rodzinny przysługuje, jeżeli przeciętny miesięczny dochód rodziny w przeliczeniu na osobę albo dochód osoby uczącej się nie przekracza kwoty 764,00 zł.

W przypadku przekroczenia kryterium dochodowego uprawniającego do zasiłku rodzinnego art. 5 ust. 3 ustawy o świadczeniach rodzinnych wprowadza tzw. mechanizm „złotówka za złotówkę. Zgodnie z art. 5 ust. 3 ustawy w przypadku gdy dochód rodziny w przeliczeniu na osobę w rodzinie lub dochód osoby uczącej się przekracza kwotę uprawniającą daną rodzinę lub osobę uczącą się do zasiłku rodzinnego pomnożoną przez liczbę członków danej rodziny o kwotę nie wyższą niż łączna kwota zasiłków rodzinnych wraz z dodatkami przysługujących danej rodzinie w okresie zasiłkowym, na który jest ustalane prawo do tych świadczeń, zasiłek rodzinny wraz z dodatkami przysługują w wysokości różnicy między łączną kwotą zasiłków rodzinnych wraz z dodatkami, a kwotą, o którą został przekroczony dochód rodziny. Łączną kwotę zasiłków rodzinnych wraz z dodatkami, o której mowa w zdaniu poprzednim, stanowi suma przysługujących danej rodzinie w danym okresie zasiłkowym:

1. zasiłków rodzinnych podzielonych przez liczbę miesięcy, na które danej rodzinie jest ustalane prawo do tych zasiłków;
2. dodatków do zasiłku rodzinnego z tytułu: opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego, samotnego wychowywania dziecka, wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej, kształcenia i rehabilitacji dziecka -podzielonych przez liczbę miesięcy, na które danej rodzinie jest ustalane prawo do tych dodatków;
3. dodatków do zasiłku rodzinnego z tytułu: urodzenia dziecka, rozpoczęcia roku szkolnego, podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania - podzielonych przez 12.

W przypadku gdy wysokość zasiłków rodzinnych wraz z dodatkami przysługująca danej rodzinie, ustalona zgodnie z powyższym mechanizmem, jest niższa niż 20,00 zł, świadczenia te nie przysługują (art. 5 ust. 3-3d ustawy).

Do zasiłku rodzinnego przysługują dodatki:

• dodatek z tytułu urodzenia dziecka;
• dodatek z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego;
• dodatek z tytułu samotnego wychowywania dziecka;
• dodatek z tytułu wychowania dziecka w rodzinie wielodzietnej;
• dodatek z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego;
• dodatek z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego;
• dodatek z tytułu podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania.

Dodatek z tytułu urodzenia dziecka:

Dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu urodzenia dziecka przysługuje jednorazowo w wysokości 1000 zł.

Dodatek z tytułu urodzenia dziecka przysługuje:

1.  matce lub ojcu albo opiekunowi prawnemu dziecka;
2. opiekunowi faktycznemu dziecka w wieku do ukończenia przez dziecko pierwszego roku życia, jeżeli nie został przyznany rodzicom lub opiekunowi prawnemu dziecka.

W przypadku wystąpienia o przysposobienie więcej niż jednego dziecka lub urodzenia więcej niż jednego dziecka podczas jednego porodu dodatek przysługuje na każde dziecko.

Dodatek z tytułu urodzenia dziecka przysługuje, jeśli matka dziecka pozostawała pod opieką medyczną nie później niż od 10 tygodnia ciąży.

Zaświadczenie o pozostawaniu matki dziecka pod opieką medyczną nie później niż od 10 tygodnia ciąży do dnia porodu może wystawić lekarz lub położna. Warunek udokumentowania pozostawania matki dziecka pod opieką medyczną nie dotyczy osób będących prawnymi albo faktycznymi opiekunami dziecka, a także osób, które przysposobiły dziecko. Wzór zaświadczenia został określony w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 14 września 2010 r. w sprawie formy opieki medycznej nad kobieta w ciąży, uprawniającej do dodatku z tytułu urodzenia dziecka oraz wzoru zaświadczenia potwierdzającego pozostawanie pod ta opieką (Dz. U. Nr 183, poz. 1234). 
Wniosek o dodatek z tytułu urodzenia dziecka składa się do ukończenia przez dziecko pierwszego roku życia.

Dodatek z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego:

 Dodatek przysługuje matce lub ojcu, opiekunowi faktycznemu dziecka albo opiekunowi prawnemu dziecka, jeżeli dziecko pozostaje pod jego praktyczną opieką, uprawnionemu do urlopu wychowawczego, nie dłużej jednak niż przez okres:

1. 24 miesięcy kalendarzowych,
2. 36 miesięcy kalendarzowych, jeżeli sprawuje opiekę nad więcej niż jednym dzieckiem urodzonym podczas jednego porodu,
3. 72 miesięcy kalendarzowych, jeżeli sprawuje opiekę nad dzieckiem legitymującym się  orzeczeniem o niepełnosprawności albo o znacznym stopniu       niepełnosprawności.

Dodatek przysługuje w wysokości 400 zł miesięcznie.

 Dodatek przysługuje za niepełne miesiące kalendarzowe wypłaca się w wysokości1/30 dodatku miesięcznego za każdy dzień. Kwotę dodatku przysługującą za niepełny miesiąc zaokrągla się do 10 groszy w górę,,

 W przypadku równoczesnego korzystania z urlopu wychowawczego przez oboje rodziców
lub opiekunów prawnych dziecka przysługuje jeden dodatek.
 

Dodatek nie przysługuje, jeżeli osoba ubiegająca się o dodatek:
bezpośrednio przed uzyskaniem prawa do urlopu wychowawczego pozostawała w stosunku pracy przez okres krótszy niż 6 miesięcy;

• podjęła lub kontynuuje zatrudnienie lub inną pracę zarobkową, która uniemożliwia sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego;
• w okresie urlopu wychowawczego korzysta z zasiłku macierzyńskiego
• korzysta ze świadczenia rodzicielskiego;

oraz gdy

• dziecko zostało umieszczone w placówce zapewniającej całodobową opiekę, w tym w specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym, i korzysta w niej z całodobowej opieki przez więcej niż 5 dni w tygodniu, z wyjątkiem dziecka przebywającego w zakładzie opieki zdrowotnej;
• w innych przypadkach zaprzestania sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem. 

W przypadku zbiegu uprawnień do następujących świadczeń:

1. świadczenia rodzicielskiego lub
2. świadczenia pielęgnacyjnego, lub
3. specjalnego zasiłku opiekuńczego, lub
4. dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego, lub
5. zasiłku dla opiekuna, o którym mowa w ustawie z dnia 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów

-      przysługuje jedno z tych świadczeń wybrane przez osobę uprawnioną.

Osoby ubiegające się o ustalenie prawa do dodatku z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego dołączają do wniosku:

1. zaświadczenie pracodawcy o udzieleniu urlopu wychowawczego, o okresie na jaki urlop wychowawczy został udzielony oraz na jakie dziecko;
2. zaświadczenie o co najmniej sześciomiesięcznym okresie pozostawania w stosunku pracy bezpośrednio przed uzyskaniem prawa do urlopu wychowawczego ;
3. zaświadczenie organu emerytalno - rentowego stwierdzające, że osoba ubiegająca się była zgłoszona do ubezpieczeń społecznych (ZUS).

Dodatek z tytułu samotnego wychowywania dziecka:

Dodatek przysługuje samotnie wychowującym dziecko matce lub ojcu, opiekunowi faktycznemu dziecka albo opiekunowi prawnemu dziecka, jeżeli nie zostało zasądzone świadczenie alimentacyjne na rzecz dziecka od drugiego z rodziców dziecka, ponieważ:
 

1. drugi z rodziców dziecka nie żyje,
2.  ojciec dziecka jest nieznany,
3. powództwo o ustalenie świadczenia alimentacyjnego od drugiego z rodziców zostało oddalone.

Dodatek przysługuje również osobie uczącej się, jeżeli oboje rodzice osoby uczącej się nie żyją.
Dodatek przysługuje w wysokości w wysokości 193,00 zł miesięcznie na dziecko, nie więcej jednak niż 386,00 zł na wszystkie dzieci.

W przypadku dziecka legitymującego się orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności kwotę dodatku zwiększa się o 80 zł na dziecko, nie więcej jednak niż o 160 zł na wszystkie dzieci.

Osoba ubiegająca się o przyznanie prawa do dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu samotnego wychowywania dziecka do wniosku o zasiłek rodzinny dołącza:

1. kopię skróconego aktu zgonu drugiego z rodziców dziecka lub
2. odpis zupełny aktu urodzenia dziecka, w przypadku gdy ojciec jest nieznany;
3. kopię wyroku oddalającego powództwo o ustalenie świadczenia alimentacyjnego na rzecz dziecka od drugiego z rodziców.

Dodatek z tytułu wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej:                           

Dodatek przysługuje matce lub ojcu, opiekunowi faktycznemu dziecka  albo opiekunowi prawnemu dziecka.
Dodatek przysługuje w wysokości 95 zł miesięcznie na trzecie i następne dzieci uprawnione do zasiłku rodzinnego.

Dodatek z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego:

Dodatek przysługuje matce  lub ojcu, opiekunowi faktycznemu dziecka albo opiekunowi prawnemu dziecka, a także osobie uczącej się na pokrycie wydatków związanych z rehabilitacją lub kształceniem dziecka w wieku:

1. do ukończenia 16 roku życia, legitymujące się orzeczeniem o niepełnosprawności,
2.  powyżej 16 roku życia do ukończenia 25 roku życia, jeżeli legitymuje się orzeczeniem o umiarkowanym albo o znacznym stopniu niepełnosprawności.

 Dodatek przysługuje miesięcznie w wysokości:

1. 60 zł na dziecko w wieku do ukończenia 5 roku życia,

      2. 80 zł na dziecko w wiekuj powyżej 5 roku życia do ukończenia 25 roku życia

Osoba ubiegająca się o przyznanie prawa do dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego do wniosku o zasiłek rodzinny dołącza:

1. orzeczenie o niepełnosprawności dziecka w wieku do 16 lat,
2. orzeczenie o umiarkowanym albo znacznym stopniu niepełnosprawności w przypadku dziecka powyżej 16 lat.

Dodatek z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego:

Dodatek przysługuje matce lub ojcu, opiekunowi faktycznemu dziecka albo opiekunowi prawnemu dziecka, a także osobie uczącej się na częściowe pokrycie wydatków związanych z rozpoczęciem w szkole nowego roku szkolnego, również na dziecko rozpoczynające roczne przygotowanie przedszkolne.
 Dodatek wypłacany jest raz w roku w związku z rozpoczęciem roku szkolnego albo rocznego przygotowania przedszkolnego w wysokości 100 zł.
Wniosek o wypłatę dodatku składa się do dnia zakończenia okresu zasiłkowego, w którym rozpoczęto rok szkolny albo roczne przygotowanie przedszkolne.
Wniosek złożony po terminie organ właściwy pozostawia bez rozpatrzenia
 Osoby ubiegające się o dodatek z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego dołączają do wniosku:

1. zaświadczenie  lub oświadczenie potwierdzające fakt podjęcia lub kontynuacji nauki w szkole  oraz rocznego przygotowania przedszkolnego. Zaświadczenie należy złożyć w okresie od 01 września do 15 września danego roku.

Dodatek z tytułu podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania:

Dodatek przysługuje matce lub ojcu, opiekunowi prawnemu albo opiekunowi faktycznemu dziecka, lub osobie uczącej się:

1. w związku z zamieszkiwaniem w miejscowości, w której znajduje się siedziba szkoły ponadgimnazjalnej lub szkoły artystycznej, w której realizowany jest obowiązek szkolny i obowiązek nauki, a także szkoły podstawowej lub gimnazjum w przypadku dziecka lub osoby uczącej się, legitymującej się orzeczeniem o niepełnosprawności – w wysokości 113 zł miesięcznie na dziecko,
2.  w związku z dojazdem z miejsca zamieszkania do miejscowości, w której znajduje się siedziba szkoły, w przypadku dojazdu do szkoły ponadgimnazjalnej, także szkoły artystycznej w której realizowany jest obowiązek szkolny i obowiązek nauki w zakresie odpowiadającym nauce w szkole ponadgimnazjalnej – w wysokości 69 zł miesięcznie na dziecko,
   2. Dodatek przysługuje przez 10 miesięcy w roku w okresie pobierania nauki od września do czerwca następnego roku kalendarzowego.

Wymagane dokumenty:
Osoba ubiegająca się o przyznanie prawa do dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania do wniosku o zasiłek rodzinny dołącza:

1. dokument potwierdzający tymczasowe zameldowanie ucznia w bursie, internacie lub w innym miejscu zapewniającym zamieszkanie, prowadzonych przez podmiot publiczny;
2. zaświadczenie lub oświadczenie o kontynuowaniu nauki w szkole;
3.  oświadczenie osoby fizycznej o wynajmie lokalu uczniowi oraz dokument potwierdzający tymczasowe zameldowanie.